علل گرایش به مصرف قلیان در نوجوانان و جوانان: یک مطالعه کیفی

مقدمه: با توجه به افزایش گرایش به سمت قلیان و در صورتی که این روند ادامه یابد، عوارض و مرگ و میر ناشی از استعمال دخانیات به طرز چشمگیری افزایش خواهد یافت. بنابراین هدف پژوهش حاضر، بررسی علل گرایش به مصرف قلیان در نوجوانان و جوانان ساکن شهر بوشهر بود. روش‌: این مطالعه یک پژوهش کیفی از نوع تحلیل محتوا بود. محیط پژوهش را کلیه مکان‌های عمومی و جامعه پژوهش را همه نوجوانان و جوانان شهر بوشهر تشکیل می‌دادند. 12 شرکت کننده با روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند. روش جمع‌آوری داده‌ها، مصاحبه نیمه ساختار یافته بود که با موافقت مشارکت کنندگان ضبط و به سرعت بازنویسی و تحلیل گردید. جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل محتوای کیفی استفاده شد. یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده‌ها منجر به تولید پنج درون‌مایه اصلی گردید که شامل «نفوذ فرهنگ، بستر مهیا، جذابیت‌های حسی، باور غلط و سختی در ترک» بود. فرهنگ رایج استفاده از قلیان در بین خانواده‌ها و دوستان، عدم اجرای قوانین منع مصرف در مجامع عمومی، عدم آگاهی و باور غلط مردم در ارتباط با کم‌ضررتر بودن قلیان نسبت به سیگار، مطلوب بودن طعم و بوی قلیان‌های میوه‌ای، نداشتن سرگرمی‌های سالم جایگزین و احساس فشارهای اجتماعی در بین جوانان بیشترین دلایل اشاعه روزافزون قلیان به شمار می‌رود. نتیجه‎گیری: بر اساس نتایج به دست آمده، توصیه می‌گردد که مسؤولین کشوری به این مشکل به صورت یک فوریت و اولویت توجه نمایند و ضمن استفاده از روش‌های مؤثر جهت فرهنگ‌سازی، اقدام به آموزش و آگاه نمودن مردم و برنامه‌ریزی جهت کاهش مصرف نمایند.